ျမန္မာ့စေတာ့အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ အေျခအေန
အခတ္အခဲေတြၾကားက ျမန္မာ့ စေတာ့အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္
ေမာင္ခ်င္း
ရန္ကုန္၊ၾသဂုက္လ(၂၅)ရက္
ျမန္မာ့စီးပြားေရးစနစ္ကို ေျပာင္းလဲေပးနိင္ဖြယ္ ရွိေနေသာ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း ေစ်းကြက္ကို ျပင္ဆင္ေဆာင္ရႊက္ေနမူ၊လူစိက္၀င္စားမူ အမ်ားအျပားရရွိေနေသာ္လည္း လိုအပ္ခ်က္ ၊အားနည္းခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ကာ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ား၏ သက္တမ္းႏုနယ္ခါစအေျခအေနမို႔ အမ်ားျပည္သူတို႔အေနႏွင့္ အစုရွယ္ယာ ၀ယ္ယူပါက ဘက္ေပါင္းစံုမွ စဥ္းစားၾကရန္ လိုအပ္လ်က္ ရွိေနသည္။
စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း ဆိုတာ
လက္ရွိျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ ေပၚေပါက္လာရန္အတြက္ (၁၆)ႏွစ္ေက်ာ္ လာေရာက္ပူးေပါင္း ပါ၀င္ထားသည့္ ဂ်ပန္နိင္ငံမွ ဒိုင္၀ါကုပၼဏီ ႏွင့္ အစီုးရဘက္မွ MSEC(ျမန္မာစေတာ့အိက္ခ်ိန္းစင္တာ)တို႔ မွ ပူးေပါင္းကာ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ကုန္ ပိုင္းခန္႔တြင္ ေဆာင္ရႊက္ရန္ ျပင္ဆင္လ်က္ ရွိသည္ဟုလည္း MSEC မွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
အစီုးရ၏ အားေပးမူေၾကာင့္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ အမ်ားအျပားေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီး ယခင္အစီုးရလက္ထက္က (၂၃)ခု၊လက္ရွိအစီုးရလက္ထက္တြင္ (၁၃၂)ခု အသီးသီး ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
ထိုသို႔ ေပၚေပါက္လာလ်က္ရွိေနေသာ္လည္း အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအမ်ားစုမွာ လက္ရွိ ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးငွနမွ ေဆာင္ရႊက္လ်က္ရွိေနေသာ ရန္ကုန္စေတာ့အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္တြင္ပင္ စာရင္းသြင္းရန္ ၀န္ေလးလ်က္ ရွိေနၾကသည္ကို႔ ေတြ႔ရွိရေလသည္။
လူအမ်ားအျပားစိက္၀င္စားလ်က္ ရွိသည့္ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ႏွင့္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ ဆိုသည္မွာ အဘယ္သို႔နည္း။
စေတာ့အိက္ခ်ိန္းဆိုသည္မွာ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားစုစည္းကာ တေနရာတည္းတြင္ ၎တို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ခဲြ၍ အစုတစုစီ ခဲြေ၀ေရာင္းခ်သည္ကို ေစ်းအတက္အက်ျဖင့္ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္နိင္ေသာ ေစ်းကြက္တခု ျဖစ္ေလသည္။စေတာ့ေစ်းကြက္ကို စေတာ့အိက္ခ်ိန္းစင္တာ၊security company ေခၚ စေတာ့အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလုပ္ေပးသည့္ ကုပၼဏီ ႏွင့္ ဘဏ္မ်ား အသီးသီး ခ်ိက္ဆက္ ပါ၀င္လ်က္ ရွိသည္။
အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ ဆိုသည္မွာ ၎တို႔၏အစုရွယ္ယာမ်ားကို အမ်ားျပည္သူထံ ေရာင္းခ်ေပးကာ ရရွိလာေသာ အက်ိဳးအျမတ္ကို ျပန္လည္ခဲြေ၀ေပးေသာ လုပ္ငန္းစုကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။
လက္ရွိ ျပည္တြင္းအမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ အမ်ားစုမွာ အစုရွယ္ယာ တစ္ခုလ်င္ က်ပ္တစ္ေသာင္းႏွင့္ ေ၇ာင္းခ်ေပးေနျခင္း ျဖစ္ကာ အမ်ားျပည္သူမ်ားမွလည္း ၾကိက္ၾကိက္တိုး အားေပး၀ယ္ယူလ်က္ ရွိေနသည္ကို ေတြ႔ရွိေနရသည္။
စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္တြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတို႔၀င္ေရာက္ရာတြင္ IPO ေခၚ Initial Public Offering ျဖစ္တည္ရန္လိုအပ္ျပီး အမ်ားျပည္သူတို႔ ထည့္၀င္ေငြျဖင့္ ေဆာင္ရႊက္သည့္ ကုပၼဏီျဖစ္ရမည္ ဟု လက္ရွိ ျမန္မာစေတာ့အိက္ခ်ိန္း ေစ်းကြက္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေနသည့္ MSEC မွ တာ၀န္ရွိသူ ဦးသက္ထြန္းဦးက ဆိုသည္။
ျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း
၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္ စတင္နိင္ရန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနသည့္ ျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ကို စေတာ့အိက္ခ်ိန္းဆိုင္ရာ ေကာ္မတီ(SEC) ၊ရန္ကုန္စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း(YSE)၊ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးငွန ၊ကုပၼဏီမ်ားညြန္ၾကားေရးမူး ဦးစီငွန(DICA) ၊Securities Dealers Association ေခၚ ရွယ္ယာေရာင္းခ်ေပးသည့္ လုပ္ငန္း ႏွင့္ ရင္းႏွိးျမဳပ္ႏွံသူ ကာကြယ္ေပးေရး အဖဲြ႕(Investor Protection Fund) တို႔ျဖင့္ ေဆာင္ရႊက္နိင္ရန္အတြက္ ျပင္ဆင္လ်က္ ရွိေနသည္။
စေတာ့အိက္ခ်ိန္းျဖစ္ေပၚေရးတြက္ ေဆာင္ရႊက္ေနသည့္ ဒိုင္၀ါ ကုပၼဏီမွ ျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းကို ခတ္မွိနည္းစနစ္မ်ား၊ကက္ျဖင့္ ေငြေပးေခ် ေရာင္း၀ယ္နည္း ႏွင့္ အင္တာနတ္ကို အေျခခံကာ စေတာ့ေစ်းကြက္ ေရာင္း၀ယ္မူ ပံုစံကို ေဆာင္ရႊက္သြားမည္ ဟု ဆိုသည္။
စေတာ့ႏွင့္ ပါတ္သက္သည့္ ဥပေဒမ်ားထုက္ျပန္ျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာအမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ အမ်ားစုမွာ စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ စာရင္းသြင္းရန္ ၾကိဳးစားေနဆဲ့ အဆင့္သာ ရွိေနေသးကာ လုပ္ငန္းမ်ားေအာင္ျမင္မွသာ ၀င္ေရာက္နိင္သည့္ ပံုစံေၾကာင့္ စတင္ေနဆဲ့ ကုပၼဏီအမ်ားစုမွာ ရန္ကုန္စေတာ့အိက္ခ်ိန္းကို မ၀င္ၾကေသးျခင္း ျဖစ္သည္။
လိမ္လည္မူမ်ားစြာ ျဖစ္လာနိင္သည့္ Public ကုပၼဏီထူေထာင္ျခင္း
အစုရွယ္ယာေရာင္းခ်သည့္ ပံုစံမွာ ျမန္မာနိင္ငံတြင္ ရွိေနျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း အဆီုးဘက္ ဦးတည္ခဲ့ ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာ ရွိခဲ့ဖူးေသာ္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးေသာ နိင္ငံတခုတြင္ ရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္မူမွာ လူစိက္၀င္စားသည့္ အေျခအေနျဖစ္သည္။
လက္ရွိတြင္ အစုရွယ္ ယာေရာင္းခ်မူေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ေနေသာ ကုပၼဏီမ်ားတြင္ FMI၊ MICT park ႏွင့္ ျမန္မာသစ္လုပ္ငန္းအမ်ားပိုင္ ကုပၼဏီ စသည့္ ယခင္အစီုးရလက္ထက္ကတည္းက ရွိေနျပီးေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ရွိေနျပီး လက္ရွိစတင္ေဆာင္ရႊက္ေနေသာ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအခ်ိဳ႔မွာလည္း လူၾကိဳက္မ်ား ကာ ေအာင္ျမင္မူရာခိုင္ႏူန္းအလားအလာရွိေနသည္။
သို႔ေသာ္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ား၏ရွယ္ယာ၀ယ္ယူသူ အမ်ားစုမွာ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မူ အေျခအေနထက္ ကုပၼဏီကို CEO အျဖစ္တာ၀န္ယူ ဦးေဆာင္ေနသည့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို ၾကည့္ကာ ၀ယ္ယူေနသည့္က ပို၍ မ်ားေလသည္။ယင္းအခ်က္ေၾကာင့္လည္း အတိက္က အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီဆန္သည့္ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားတြင္ ေငြေၾကးထည့္၀င္ေသာ္လည္း လိမ္လည္မူမ်ား၊ေငြေၾကးရယူျပီး ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္မူတို႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ယခင္အစီုးရလက္ထက္တြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအျဖစ္မွတ္ပံုတင္ျခင္း မရွိေသာ္လည္း အမ်ားျပည္သူထံ အစုရွယ္ယာေရာင္းခ်ကာ အရံူးေပၚက ေငြေၾကးဆံုးရံူးသည့္ သာဓကမ်ားစြာ ရွိျပီး က်ဳံယြမ္ကုပၼဏီ ကိစၥရပ္မွာ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည္။ေငြစုေငြေခ်းသမ၀ါယအသင္းအျဖစ္ တခတ္ထ ခဲ့ဖူးသည္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ကလည္း ဧရာေျမ၊ မဟာဓနံ၊ ဓနသီရိ၊ လင္းသစၥာ စသည့္ ကုမၸဏီမ်ားမွာ နာမည္ႀကီးခဲ့ကာ ေငြေၾကးထည့္၀င္သူတို႔အမ်ားစုမွာ ေငြေၾကးဆံုးရံူးခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားလည္း ရွိခဲ့ဖူးသည္။ အဓီကအခ်က္အားျဖင့္ အစီုးရဘက္မွ တာ၀န္ယူမူ၊အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ အားနည္းမူ၊ျပည္သူတို႔၏ အလြယ္တကူယံုၾကည္မူတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ကာ လက္ရွိ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ စတင္ခ်ိန္တြင္လည္း ယင္းကဲ့သို႕ ျပသာနာမ်ား ျဖစ္လာနိင္ေခ် ရွိေနျပန္သည္။
လက္ရွိတြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ ထြက္ေပၚလာျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း နည္းဥပေဒ(role and regulation law) ေရးဆဲြေနဆဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ အစုရွယ္ယာ၀ယ္ယူသည့္ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးနိင္မူ နည္းပါးေနေသးေၾကာင္း နိင္ငံေတာ္ဗဟိုဘဏ္ ဒုဥကၠငွ ျဖစ္သူ ဦးဆက္ေအာင္က အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတခု၏ ဖြင့္ပဲြတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီေတြ အေနနဲ အစုရွယ္ယာေရာင္းခ်မယ္ ဆိုရင္ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းမွ စာရင္းသြင္းရပါမယ္။list လုပ္ရင္ေတာင္ ကုပၼဏီသက္တမ္း အေနနဲ သံုးႏွစ္ေက်ာ္မွ လက္ခံတာပါ ။ဒီလိုျဖစ္ဖို႔က အခ်ိန္အနည္းငယ္ ေစာင့္ရအုန္းမွာပါ ဟု ဆိုခဲ့သည္။
ထိုအတူဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးငွနမွ ဒု၀န္ၾကီး ဦးေမာင္ေမာင္သီမ္းကလည္း အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမူ ျပဳလုပ္ရာတြင္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ကာ သတိအေနအထားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ၾကရန္ သတိေပးခဲ့ဖူးေလသည္။
လက္ရွိအမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတို႔၏ အေျခအေန
လက္ရွိအခ်ိန္ထိ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ(၁၅၀)ေက်ာ္ ရွိေနေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ေဆာင္ရႊက္ေနမူ နည္းပါးေနေသးျပီး တိက်သည့္ ပံုစံျဖင့္ အမ်ားျပည္သူကို ခ်ျပသည့္ ကုပၼဏီမ်ားမွာ လက္တဖက္ပင္ မျပည့္ေသးေခ်။အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားမွာပြင့္လင္းျမင္သာမူ ရွိရန္မွာ အေရးပါျပီး လုပ္ငန္းစဥ္အတိအက်ကို အမ်ားျပည္သူထံ ခ်ျပန္ရန္ လိုအပ္သည္။
ကုပၼဏီမ်ားမွ ေရာင္းခ်ေသာ ရွယ္ယာ အမ်ားစုမွာ Command Share ျဖစ္ျပီး တစုလ်င္ က်ပ္တစ္ေသာင္းျဖင့္ ေရာင္းခ်ျပီး လုပ္ငန္းစတင္ခ်ိန္တြင္ပင္ အႏွိမ့္ဆံုး အစုရွယ္ယာ တစ္သိန္းခန္႔ ေရာင္းခ်ၾကသည္ျဖစ္ရာ က်န္ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ အမ်ားျပည္သူထံ ရယူသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည့္အျပင္ အျမတ္ရွယ္ယာခဲြေ၀ေပးနိင္မည့္ ပကတိအေျခအေနမွာ တိတိက်က် ေဖာ္ျပနိင္ၾကျခင္း မရွိေသးေခ်။ တိက်စြာ ေဖာ္ျပရလ်င္ အရံူးတြက္ ျပန္ဆည္ေပးမူ မရွိတလို ရရွိသည့္ အျမတ္ကိုလည္း အားလံုးစံု ေပးအပ္နိင္မည္ မဟုက္ပဲ ကုပၼဏီမ်ား၏ ေအာင္ျမင္ရရွိရန္ကာလမွာလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနရမည့္ အေနအထားတြင္ ျဖစ္ေလသည္။
အဆီုးဆံုးအခ်က္အေနႏွင့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔တြင္ ကနဦးအေနျဖင့္ ရန္ကုန္စေတာ့အိက္ခ်ိန္းတြင္ List လုပ္သည့္ ကုပၼဏီနည္းပါးျခင္းျဖစ္ကာ ရွယ္ယာရွင္တို႔၏အက်ိဳးကို ကာကြယ္ေပးနိင္မည့္ နည္းဥပေဒမထြက္ရွိေသးရာ နိင္ငံေတာ္ အစီုးရအေနႏွင့္ မည့္သို႔ ကာကြယ္ေပးမည္နည္းဆိုသည္ ့ အခ်က္ျဖစ္သည္။
ယခင္အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားတြင္ ေငြေၾကးထည့္၀င္ေသာ္လည္း ဆံုးရူးံမူ ကိစၥမ်ားမွာ အဓီကအားျဖင့္အစီုးရဘက္မွ အကာအကြယ္ မေပးနိင္မူေၾကာင့္ ျဖစ္ရာ ရွယ္ယာရွင္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ၾကမည့္အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ား၏ CEO တို႔အၾကား ထိန္းညိေပးနိင္မည့္ အခ်က္ မျပည့္စံုေသးပါက ရွယ္ယာထည့္၀င္သူတို႔အတြက္ အာမခံခ်က္ မရွိနိင္ေသးေခ်။
ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တြက္ လိုအပ္ခ်က္တခု
အစီုးရေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ဖံြးျဖိဳးတိုးတက္လာဖို႔တြက္ အမ်ားပိုင္ ကုပၼဏီေတြ အမ်ားအျပားေပၚလာဖို႔ လိုတလို ေငြေၾကးအင္းအား နည္းတဲ့ လူအမ်ားစုတြက္လည္း အခြင့္အလမ္းတခု ျဖစ္လာေစရန္အတြက္ပါ အေရးပါေလသည္။
အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအမ်ားစုကို လက္ရွိ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို ဦးေဆာင္ေနက်သည့္ ထိပ္သီးလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားအျပားက တာ၀န္ယူထားၾကရာ အမ်ားျပည္သူတို႔၏ ယံုၾကည္မူမွာ ယခင္အေျခအေနမ်ားထက္ သာလြန္လ်က္ရွိေနျပီး လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရာတြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတို႔မွာ သီးျခားစီ တာ၀န္ယူေဆာင္ရႊက္ေနမူကလည္း ေအာင္ျမင္မူတြက္ ေကာင္းမြန္နိင္ေစသည့္ အခ်က္ျဖစ္ေလသည္။
ေမာင္ခ်င္း
ရန္ကုန္၊ၾသဂုက္လ(၂၅)ရက္
 |
| ရန္ကုန္ျမိဳ႔ရွိ စေတာ့ေရာင္း၀ယ္ေရးစင္တာ (MSEC) |
ျမန္မာ့စီးပြားေရးစနစ္ကို ေျပာင္းလဲေပးနိင္ဖြယ္ ရွိေနေသာ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း ေစ်းကြက္ကို ျပင္ဆင္ေဆာင္ရႊက္ေနမူ၊လူစိက္၀င္စားမူ အမ်ားအျပားရရွိေနေသာ္လည္း လိုအပ္ခ်က္ ၊အားနည္းခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ကာ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ား၏ သက္တမ္းႏုနယ္ခါစအေျခအေနမို႔ အမ်ားျပည္သူတို႔အေနႏွင့္ အစုရွယ္ယာ ၀ယ္ယူပါက ဘက္ေပါင္းစံုမွ စဥ္းစားၾကရန္ လိုအပ္လ်က္ ရွိေနသည္။
စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း ဆိုတာ
လက္ရွိျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ ေပၚေပါက္လာရန္အတြက္ (၁၆)ႏွစ္ေက်ာ္ လာေရာက္ပူးေပါင္း ပါ၀င္ထားသည့္ ဂ်ပန္နိင္ငံမွ ဒိုင္၀ါကုပၼဏီ ႏွင့္ အစီုးရဘက္မွ MSEC(ျမန္မာစေတာ့အိက္ခ်ိန္းစင္တာ)တို႔ မွ ပူးေပါင္းကာ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ကုန္ ပိုင္းခန္႔တြင္ ေဆာင္ရႊက္ရန္ ျပင္ဆင္လ်က္ ရွိသည္ဟုလည္း MSEC မွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
အစီုးရ၏ အားေပးမူေၾကာင့္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ အမ်ားအျပားေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီး ယခင္အစီုးရလက္ထက္က (၂၃)ခု၊လက္ရွိအစီုးရလက္ထက္တြင္ (၁၃၂)ခု အသီးသီး ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
ထိုသို႔ ေပၚေပါက္လာလ်က္ရွိေနေသာ္လည္း အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအမ်ားစုမွာ လက္ရွိ ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးငွနမွ ေဆာင္ရႊက္လ်က္ရွိေနေသာ ရန္ကုန္စေတာ့အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္တြင္ပင္ စာရင္းသြင္းရန္ ၀န္ေလးလ်က္ ရွိေနၾကသည္ကို႔ ေတြ႔ရွိရေလသည္။
လူအမ်ားအျပားစိက္၀င္စားလ်က္ ရွိသည့္ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ႏွင့္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ ဆိုသည္မွာ အဘယ္သို႔နည္း။
စေတာ့အိက္ခ်ိန္းဆိုသည္မွာ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားစုစည္းကာ တေနရာတည္းတြင္ ၎တို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ခဲြ၍ အစုတစုစီ ခဲြေ၀ေရာင္းခ်သည္ကို ေစ်းအတက္အက်ျဖင့္ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္နိင္ေသာ ေစ်းကြက္တခု ျဖစ္ေလသည္။စေတာ့ေစ်းကြက္ကို စေတာ့အိက္ခ်ိန္းစင္တာ၊security company ေခၚ စေတာ့အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလုပ္ေပးသည့္ ကုပၼဏီ ႏွင့္ ဘဏ္မ်ား အသီးသီး ခ်ိက္ဆက္ ပါ၀င္လ်က္ ရွိသည္။
အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ ဆိုသည္မွာ ၎တို႔၏အစုရွယ္ယာမ်ားကို အမ်ားျပည္သူထံ ေရာင္းခ်ေပးကာ ရရွိလာေသာ အက်ိဳးအျမတ္ကို ျပန္လည္ခဲြေ၀ေပးေသာ လုပ္ငန္းစုကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။
လက္ရွိ ျပည္တြင္းအမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ အမ်ားစုမွာ အစုရွယ္ယာ တစ္ခုလ်င္ က်ပ္တစ္ေသာင္းႏွင့္ ေ၇ာင္းခ်ေပးေနျခင္း ျဖစ္ကာ အမ်ားျပည္သူမ်ားမွလည္း ၾကိက္ၾကိက္တိုး အားေပး၀ယ္ယူလ်က္ ရွိေနသည္ကို ေတြ႔ရွိေနရသည္။
စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္တြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတို႔၀င္ေရာက္ရာတြင္ IPO ေခၚ Initial Public Offering ျဖစ္တည္ရန္လိုအပ္ျပီး အမ်ားျပည္သူတို႔ ထည့္၀င္ေငြျဖင့္ ေဆာင္ရႊက္သည့္ ကုပၼဏီျဖစ္ရမည္ ဟု လက္ရွိ ျမန္မာစေတာ့အိက္ခ်ိန္း ေစ်းကြက္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေနသည့္ MSEC မွ တာ၀န္ရွိသူ ဦးသက္ထြန္းဦးက ဆိုသည္။
ျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း
၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္ စတင္နိင္ရန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနသည့္ ျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ကို စေတာ့အိက္ခ်ိန္းဆိုင္ရာ ေကာ္မတီ(SEC) ၊ရန္ကုန္စေတာ့ အိက္ခ်ိန္း(YSE)၊ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးငွန ၊ကုပၼဏီမ်ားညြန္ၾကားေရးမူး ဦးစီငွန(DICA) ၊Securities Dealers Association ေခၚ ရွယ္ယာေရာင္းခ်ေပးသည့္ လုပ္ငန္း ႏွင့္ ရင္းႏွိးျမဳပ္ႏွံသူ ကာကြယ္ေပးေရး အဖဲြ႕(Investor Protection Fund) တို႔ျဖင့္ ေဆာင္ရႊက္နိင္ရန္အတြက္ ျပင္ဆင္လ်က္ ရွိေနသည္။
စေတာ့အိက္ခ်ိန္းျဖစ္ေပၚေရးတြက္ ေဆာင္ရႊက္ေနသည့္ ဒိုင္၀ါ ကုပၼဏီမွ ျမန္မာ့စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းကို ခတ္မွိနည္းစနစ္မ်ား၊ကက္ျဖင့္ ေငြေပးေခ် ေရာင္း၀ယ္နည္း ႏွင့္ အင္တာနတ္ကို အေျခခံကာ စေတာ့ေစ်းကြက္ ေရာင္း၀ယ္မူ ပံုစံကို ေဆာင္ရႊက္သြားမည္ ဟု ဆိုသည္။
စေတာ့ႏွင့္ ပါတ္သက္သည့္ ဥပေဒမ်ားထုက္ျပန္ျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာအမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ အမ်ားစုမွာ စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ စာရင္းသြင္းရန္ ၾကိဳးစားေနဆဲ့ အဆင့္သာ ရွိေနေသးကာ လုပ္ငန္းမ်ားေအာင္ျမင္မွသာ ၀င္ေရာက္နိင္သည့္ ပံုစံေၾကာင့္ စတင္ေနဆဲ့ ကုပၼဏီအမ်ားစုမွာ ရန္ကုန္စေတာ့အိက္ခ်ိန္းကို မ၀င္ၾကေသးျခင္း ျဖစ္သည္။
လိမ္လည္မူမ်ားစြာ ျဖစ္လာနိင္သည့္ Public ကုပၼဏီထူေထာင္ျခင္း
အစုရွယ္ယာေရာင္းခ်သည့္ ပံုစံမွာ ျမန္မာနိင္ငံတြင္ ရွိေနျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း အဆီုးဘက္ ဦးတည္ခဲ့ ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာ ရွိခဲ့ဖူးေသာ္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးေသာ နိင္ငံတခုတြင္ ရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္မူမွာ လူစိက္၀င္စားသည့္ အေျခအေနျဖစ္သည္။
လက္ရွိတြင္ အစုရွယ္ ယာေရာင္းခ်မူေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ေနေသာ ကုပၼဏီမ်ားတြင္ FMI၊ MICT park ႏွင့္ ျမန္မာသစ္လုပ္ငန္းအမ်ားပိုင္ ကုပၼဏီ စသည့္ ယခင္အစီုးရလက္ထက္ကတည္းက ရွိေနျပီးေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ရွိေနျပီး လက္ရွိစတင္ေဆာင္ရႊက္ေနေသာ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအခ်ိဳ႔မွာလည္း လူၾကိဳက္မ်ား ကာ ေအာင္ျမင္မူရာခိုင္ႏူန္းအလားအလာရွိေနသည္။
သို႔ေသာ္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ား၏ရွယ္ယာ၀ယ္ယူသူ အမ်ားစုမွာ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မူ အေျခအေနထက္ ကုပၼဏီကို CEO အျဖစ္တာ၀န္ယူ ဦးေဆာင္ေနသည့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို ၾကည့္ကာ ၀ယ္ယူေနသည့္က ပို၍ မ်ားေလသည္။ယင္းအခ်က္ေၾကာင့္လည္း အတိက္က အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီဆန္သည့္ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားတြင္ ေငြေၾကးထည့္၀င္ေသာ္လည္း လိမ္လည္မူမ်ား၊ေငြေၾကးရယူျပီး ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္မူတို႔ကို ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ယခင္အစီုးရလက္ထက္တြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအျဖစ္မွတ္ပံုတင္ျခင္း မရွိေသာ္လည္း အမ်ားျပည္သူထံ အစုရွယ္ယာေရာင္းခ်ကာ အရံူးေပၚက ေငြေၾကးဆံုးရံူးသည့္ သာဓကမ်ားစြာ ရွိျပီး က်ဳံယြမ္ကုပၼဏီ ကိစၥရပ္မွာ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည္။ေငြစုေငြေခ်းသမ၀ါယအသင္းအျဖစ္ တခတ္ထ ခဲ့ဖူးသည္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ကလည္း ဧရာေျမ၊ မဟာဓနံ၊ ဓနသီရိ၊ လင္းသစၥာ စသည့္ ကုမၸဏီမ်ားမွာ နာမည္ႀကီးခဲ့ကာ ေငြေၾကးထည့္၀င္သူတို႔အမ်ားစုမွာ ေငြေၾကးဆံုးရံူးခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားလည္း ရွိခဲ့ဖူးသည္။ အဓီကအခ်က္အားျဖင့္ အစီုးရဘက္မွ တာ၀န္ယူမူ၊အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ အားနည္းမူ၊ျပည္သူတို႔၏ အလြယ္တကူယံုၾကည္မူတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ကာ လက္ရွိ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းေစ်းကြက္ စတင္ခ်ိန္တြင္လည္း ယင္းကဲ့သို႕ ျပသာနာမ်ား ျဖစ္လာနိင္ေခ် ရွိေနျပန္သည္။
လက္ရွိတြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒ ထြက္ေပၚလာျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း နည္းဥပေဒ(role and regulation law) ေရးဆဲြေနဆဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ အစုရွယ္ယာ၀ယ္ယူသည့္ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးနိင္မူ နည္းပါးေနေသးေၾကာင္း နိင္ငံေတာ္ဗဟိုဘဏ္ ဒုဥကၠငွ ျဖစ္သူ ဦးဆက္ေအာင္က အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတခု၏ ဖြင့္ပဲြတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီေတြ အေနနဲ အစုရွယ္ယာေရာင္းခ်မယ္ ဆိုရင္ စေတာ့ အိက္ခ်ိန္းမွ စာရင္းသြင္းရပါမယ္။list လုပ္ရင္ေတာင္ ကုပၼဏီသက္တမ္း အေနနဲ သံုးႏွစ္ေက်ာ္မွ လက္ခံတာပါ ။ဒီလိုျဖစ္ဖို႔က အခ်ိန္အနည္းငယ္ ေစာင့္ရအုန္းမွာပါ ဟု ဆိုခဲ့သည္။
ထိုအတူဘ႑ာေရး၀န္ၾကီးငွနမွ ဒု၀န္ၾကီး ဦးေမာင္ေမာင္သီမ္းကလည္း အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမူ ျပဳလုပ္ရာတြင္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ကာ သတိအေနအထားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ၾကရန္ သတိေပးခဲ့ဖူးေလသည္။
လက္ရွိအမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတို႔၏ အေျခအေန
လက္ရွိအခ်ိန္ထိ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီ(၁၅၀)ေက်ာ္ ရွိေနေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ေဆာင္ရႊက္ေနမူ နည္းပါးေနေသးျပီး တိက်သည့္ ပံုစံျဖင့္ အမ်ားျပည္သူကို ခ်ျပသည့္ ကုပၼဏီမ်ားမွာ လက္တဖက္ပင္ မျပည့္ေသးေခ်။အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားမွာပြင့္လင္းျမင္သာမူ ရွိရန္မွာ အေရးပါျပီး လုပ္ငန္းစဥ္အတိအက်ကို အမ်ားျပည္သူထံ ခ်ျပန္ရန္ လိုအပ္သည္။
ကုပၼဏီမ်ားမွ ေရာင္းခ်ေသာ ရွယ္ယာ အမ်ားစုမွာ Command Share ျဖစ္ျပီး တစုလ်င္ က်ပ္တစ္ေသာင္းျဖင့္ ေရာင္းခ်ျပီး လုပ္ငန္းစတင္ခ်ိန္တြင္ပင္ အႏွိမ့္ဆံုး အစုရွယ္ယာ တစ္သိန္းခန္႔ ေရာင္းခ်ၾကသည္ျဖစ္ရာ က်န္ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီ အမ်ားျပည္သူထံ ရယူသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည့္အျပင္ အျမတ္ရွယ္ယာခဲြေ၀ေပးနိင္မည့္ ပကတိအေျခအေနမွာ တိတိက်က် ေဖာ္ျပနိင္ၾကျခင္း မရွိေသးေခ်။ တိက်စြာ ေဖာ္ျပရလ်င္ အရံူးတြက္ ျပန္ဆည္ေပးမူ မရွိတလို ရရွိသည့္ အျမတ္ကိုလည္း အားလံုးစံု ေပးအပ္နိင္မည္ မဟုက္ပဲ ကုပၼဏီမ်ား၏ ေအာင္ျမင္ရရွိရန္ကာလမွာလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနရမည့္ အေနအထားတြင္ ျဖစ္ေလသည္။
အဆီုးဆံုးအခ်က္အေနႏွင့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔တြင္ ကနဦးအေနျဖင့္ ရန္ကုန္စေတာ့အိက္ခ်ိန္းတြင္ List လုပ္သည့္ ကုပၼဏီနည္းပါးျခင္းျဖစ္ကာ ရွယ္ယာရွင္တို႔၏အက်ိဳးကို ကာကြယ္ေပးနိင္မည့္ နည္းဥပေဒမထြက္ရွိေသးရာ နိင္ငံေတာ္ အစီုးရအေနႏွင့္ မည့္သို႔ ကာကြယ္ေပးမည္နည္းဆိုသည္ ့ အခ်က္ျဖစ္သည္။
ယခင္အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ားတြင္ ေငြေၾကးထည့္၀င္ေသာ္လည္း ဆံုးရူးံမူ ကိစၥမ်ားမွာ အဓီကအားျဖင့္အစီုးရဘက္မွ အကာအကြယ္ မေပးနိင္မူေၾကာင့္ ျဖစ္ရာ ရွယ္ယာရွင္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ၾကမည့္အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီမ်ား၏ CEO တို႔အၾကား ထိန္းညိေပးနိင္မည့္ အခ်က္ မျပည့္စံုေသးပါက ရွယ္ယာထည့္၀င္သူတို႔အတြက္ အာမခံခ်က္ မရွိနိင္ေသးေခ်။
ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တြက္ လိုအပ္ခ်က္တခု
အစီုးရေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ဖံြးျဖိဳးတိုးတက္လာဖို႔တြက္ အမ်ားပိုင္ ကုပၼဏီေတြ အမ်ားအျပားေပၚလာဖို႔ လိုတလို ေငြေၾကးအင္းအား နည္းတဲ့ လူအမ်ားစုတြက္လည္း အခြင့္အလမ္းတခု ျဖစ္လာေစရန္အတြက္ပါ အေရးပါေလသည္။
အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီအမ်ားစုကို လက္ရွိ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို ဦးေဆာင္ေနက်သည့္ ထိပ္သီးလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားအျပားက တာ၀န္ယူထားၾကရာ အမ်ားျပည္သူတို႔၏ ယံုၾကည္မူမွာ ယခင္အေျခအေနမ်ားထက္ သာလြန္လ်က္ရွိေနျပီး လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရာတြင္ အမ်ားပိုင္ကုပၼဏီတို႔မွာ သီးျခားစီ တာ၀န္ယူေဆာင္ရႊက္ေနမူကလည္း ေအာင္ျမင္မူတြက္ ေကာင္းမြန္နိင္ေစသည့္ အခ်က္ျဖစ္ေလသည္။
Comments
Post a Comment